Монтенегро бол Адриатын тэнгисийн яг эрэгт байрладаг Европын жижиг улс юм. Харьцангуй даруухан хэмжээтэй ч гэсэн энэ муж нь өөрийн гэсэн өвөрмөц хэлтэй.
Монтенегрин хэл
Монтенегро гэж бас нэрлэдэг Монтенегро нь өөрийн гэсэн төрийн хэлтэй бөгөөд үүнийг Монтенегрин гэж нэрлэдэг. Үүний зэрэгцээ энэ жижиг улс өөрийн хэлийг олж авах үйл явц нь тийм ч хялбар байсангүй. Тиймээс 1992 он хүртэл Монтенегрогийн бүх оршин суугчид тухайн үед мөрдөж байсан хууль тогтоомжийн дагуу Серб-Хорват хэлээр ярих ёстой байв. 1992 онд тус улс Серби хэлний өөрийн хэлбэр болох Иекава аялгууг албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөв. Зөвхөн 2007 онд муж улсын Үндсэн хуулийг баталж, 13-р зүйлийг тусгайлан төрийн хэлэнд зориулав. Тэрээр, ялангуяа Монтенегрин хэл нь Үндсэн хууль батлагдсан цагаас эхлэн ийм хэлтэй болохыг тогтоожээ.
Тиймээс энэ хэлний улсын статусыг 10 хүрэхгүй жилийн өмнө хүлээн авсан тул илүү тогтсон хэлний зарим дүрэм, стандарт хараахан байхгүй байна. Жишээлбэл, Монтенегрогийн хэлний талаар нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн утга зохиолын стандартууд хараахан тогтоогдоогүй байгаа нь энэ хэлээр бичдэг зохиолчдын бүтээлч эрх чөлөөг хангаж өгдөг.
Хэлний онцлог шинж чанарууд
Монтенегрин хэл нь Өмнөд Славян бүлэгт багтдаг. Кирилл болон Латин цагаан толгойн аль аль нь бичгээр хэрэглэгддэг бөгөөд хоёуланг нь хэрэглэснийг Монтенегро улсын Үндсэн хуулийн 13 дугаар зүйлээр баталжээ. Энэ аялгуу нь олон талаараа урьд өмнө нь тус улсад идэвхтэй ашиглагдаж байсан Сербо-Хорват хэлтэй үнэхээр төстэй юм.
Гэсэн хэдий ч хэл шинжлэлийн салбарын шинжээчдийн үзэж байгаагаар Монтенегрогийн төрийн хэл нь серб хэлний Йекава аялгуу байсан тэр үед ч бичигдсэн байсан нь хоорондоо эрс ялгаатай байв. Үнэн хэрэгтээ Серби өөрөө болон түүний хэлийг харилцаанд ашигладаг орнуудад "экавица" гэгчийг Монтенегрин хэлээр давамгайлж буй "иекавитса" -гийн эсрэг баталж авсан явдал юм.
Тэгэхээр энэ хоёр хэлний утгын хувьд ижил төстэй үгсийг өөрөөр дууддаг гэсэн үг юм. Жишээлбэл, серб хэлээр "үзэсгэлэнтэй" гэсэн үгийг "лепо" гэж бичээд "лепо" гэж уншдаг. Монтенегринчууд энэ үгийг "lijepo" гэж бичээд "Liepo" гэж уншиж, ижил утгыг нь оруулжээ.
Нэмж дурдахад, Монтенегро нь хэл шинжлэлийн бусад бүлгүүдэд хамааралтай орнуудтай, тухайлбал Грек, Турктэй газарзүйн хувьд ойр байдаг тул эдгээр мужуудын хэлнээс Монтенегрогийн толь бичигт орж ирсэн нэлээд олон тооны үгс байдаг. Монтенегрогийн түүхэнд Австри-Унгарын бүрэлдэхүүнд багтаж байсан үе байсан нь энд бас тодорхой үүрэг гүйцэтгэсэн юм.
